Błonnik pokarmowy to grupa związków chemicznych z grupy polisacharydów budująca tkanki roślin.
Błonnik nie ulega strawieniu w przewodzie pokarmowym, jednak przez swoje właściwości jest niezbędny do jego prawidłowego funkcjonowania.
Można go podzielić na dwie frakcje: rozpuszczalną i nierozpuszczalną. Rodzaj błonnika ma ścisły związek z jego zastosowaniem.
Błonnik rozpuszczalny w wodzie (pektynowy) przechodząc do jelit tworzy żel o dużej objętości. Błonnik pektynowy chroni ściany jelit przed uszkodzeniami i przywieraniem pokarmu. Niestrawione resztki pokarmu swobodnie przechodzą przez przewód pokarmowy co zapobiega tworzeniu się złogów. Żel powstały z błonnika spowalnia wchłanianie się cukrów dzięki czemu dłużej utrzymywane jest uczucie sytości.
Korzystny wpływ błonnika rozpuszczalnego obserwuje się w odniesieniu do osób chorych na cukrzycę. Spowolnione wchłanianie cukrów obniża poziom insuliny w osoczu krwi. Błonnik rozpuszczalny ma również bardzo korzystny wpływ na jakość wypróżnianie się oraz jest pomocny w leczeniu zaparć wywołanych nadmiernym skurczem jelit.
Żel błonnikowy stanowi bardzo dobrą pożywkę do rozwoju korzystnej mikroflory probiotycznej jelit, a więc wspomaga odporność organizmu. Błonnik pektynowy obecny jest w owocach i zbożach. Najcenniejszym źródłem tego rodzaju błonnika jest pektyna jabłkowa, grejpfrutowa oraz owsiana.
Błonnik nierozpuszczalny w wodzie (celulozowy) ma zdolność do gromadzenia wody i pęcznienia. Bardzo dobrze usuwa zaparcia związane z „leniwą pracą jelit”. Ponadto eliminuje uczucie ciężkości oraz wzdęcia. Duże ilości tego błonnika znajdują się w pełnych ziarnach zbóż, w warzywach kapustnych, łupinach fasoli, a także w ryżu, kukurydzy i orzechach.
Błonnik wykazuje działanie wspomagające w leczeniu otyłości. Zarówno frakcja rozpuszczalna jak i nierozpuszczalna przyczynia się do utraty zbędnej masy ciała. Błonnik pokarmowy ma zdolność do absorbowania tłuszczu. W ciągu doby błonnik może usunąć od 30-180 kcal. W przypadku diety bogatej w błonnik należy pamiętać o systematycznym uzupełnianiu wody.
Warto wspomnieć także o tym, że błonnik pokarmowy pomaga usuwać z organizmu substancje toksyczne takie jak: metale ciężkie, kwasy żółciowe i niektóre azotyny. Dzięki tej funkcji błonnika nie tylko oczyszczamy się od wewnątrz ale i nadajemy blasku naszej skórze, paznokciom i włosom.
Deficyt błonnika w codziennej diecie może stać się jednym z czynników następujących schorzeń:
• schorzenia ze strony układu krążenia: miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, nieprawidłowy poziom cholesterolu,
• choroby układu pokarmowego: zaparcia, biegunki, nowotwory okrężnicy, polipy jelita grubego,
• choroby związane z zaburzeniami metabolicznymi: otyłość, cukrzyca, dna moczanowa,
• zaburzenia odporności,
• pogorszenie wyglądu skóry